Old Cowz
/
Vroeger - Gisteren - Vandaag - Morgen - De Toekomst
En vrij lange inleiding is, mijns inziens, niet overbodig om dit uiterst markante onderwerp een stevige basis te verschaffen. Ik schreef er al eerder verhalen over :
http://oldcows.com/OLD-COWS-VERHALEN/FEB-16-Straatarm-versus-Stinkendrijk/index.php.
https://www.tremele.nl/ouwe%20koeien/afleveringen/57_nov2015/057_voortschrijdend%20inzicht.htm
Als basis voor die verhalen gold een pentekening die door Abraham de Haen (1707-1748) werd gemaakt van de protestantse kerk in Dreumel. Hij vervaardigde dit kunstwerkje in 1732. Maar liefst 287 jaartjes geleden. Uiteraard handmatig getekend en ik heb me geprobeerd voor te stellen hoe hij, en overigens vele andere tekenaars en topografen die Nederland bereisden met paarden en wagens, daar zijn bron van inkomsten van had gemaakt en hoe zijn leven er uit zag, als je dat beroep uitoefende.
Ook over deze Abraham de Haen is veel geschreven en gepubliceerd. Net zoals hij zelf ook voor veel publicaties heeft gezorgd met zijn getekende topografie van Nederland. Dit (▼) is die pentekening van de kerk in Dreumel. Toen nog helemaal heel!
Op de website van http://www.historischetopografie.nl/dehaen/inleiding.htm worden nog enkele details over Abraham de Haen geopenbaard:
‘Opdat de waarheid klaar in uwe teekning speel’.
Abraham de Haen (1707-1748) zou rechtsgeleerde worden, maar tekende liever kastelen en dorpen. Toen hij bij ‘den deftigen tekenmeester' Cornelis Pronk (1691-1759) in de leer kwam, trokken ze samen het land door en legden vast hoe het er werkelijk uit zag. De Haen beheerde een verzameling tekeningen, die als zodanig niet meer bestaat. Maar in musea en archieven is er nog heel wat van terug te vinden. Bovendien gebruikte Andries Schoemaker (1660-1735) de tekeningen in de manuscripten die hij van de verschillende provincies maakte en drukte Isaäc Tirion er honderden af in de negendelige serie Het Verheerlijkt Nederland (1745-1774).
De Haen had grote belangstelling voor de geschiedenis van zijn land. Hij las er veel over en op reis maakte hij aantekeningen van de kastelen die hij bezocht’.
De Haen was trouwens ook nog schrijver en dichter. Maar toch vooral een uiterst verdienstelijk tekenaar en topografist van met name kastelen en dergelijke gebouwen. Hij heeft een nauwelijks te geloven aantal tekeningen gemaakt.
Op deze website (http://www.historischetopografie.nl/index.htm) staan nog veel interessante onderwerpen over niet alleen Abraham de Haen, maar over de velen die het destijds mogelijk maakten om nu nog de topografie van destijds Nederland te bekijken. Abraham werkte veel samen met collega Cornelis Pronk en trok of alleen, of samen met hem, door heel Nederland om tekeningen te maken van –bijna alles- wat op zijn en hun paden kwam. Andries Schoemaker was hun voornaamste opdrachtgever. Cornelis Pronk maakte onderstaande portretten:
Het was dan ook heel gemakkelijk om te midden van al deze zeer bevlogen tekenaars, topografen, oudheidkundigen en archivarissen, de opvallende naam van (Mattheus) Brouërius van Nidek te ontdekken. Hij bracht talloze documenten en afbeeldingen van vele tekenaars samen en stuurde mensen uit (Nederland in) om ter plekke tekeningen te maken. Let wel, een slordige 280 jaren geleden.
Hij publiceerde ze zoveel mogelijk in ‘Belgium Illustratum’. Hoe reisden ze toen toch naar al die locaties, her en der in Nederland? Was de landkaart van Nederland al uitgevonden, zodat ze wisten waar ze naartoe moesten en gingen? Wanneer kwam de eerste betrouwbare landkaart van Nederland uit?
(▼) Niet de eerste kaart van Nederland. Dit is een kaart der 7 verenigde Nederlanden in de jaren 1725-1750. Maar het is duidelijk dat de tekenaars en topografen wisten waar ze naartoe moesten.
Maar al wist je waar je naartoe wilde, dan was het nog de vraag hoe je daar naartoe ging. Dat was destijds natuurlijk niet de vraag, want zij kenden hun transportmiddelen. Maar ik vroeg het me af …
Bron : www.binnenbuitenpost.nl : Het reizen met door paarden getrokken postkoetsen, dat vele eeuwen de gewoonte was, was overigens bepaald geen pretje. Reizigers werden voortdurend door elkaar gerammeld. Lange reizen waren vaak een beproeving. Tussen 1700 en 1800 kwam daarin wel enige verbetering, omdat de vering van de wagens een ontwikkeling doormaakte. De verbeterde koetsen, die hiermee uitgerust werden, kregen de naam diligence (afbeeldingen (▼)).
Tussen 1800 en 1900 ging het openbaar vervoer nog hoofdzakelijk met paard en wagen, diligences en omnibussen en de boot. Een omnibus was een in die tijd nog door paarden getrokken voertuig, dat veel passagiers kon vervoeren. Mensen met geld hadden meestal een eigen rijtuig.
En met trekschuiten, daar waar mogelijk …
Onderstaand een kaartje, met daarop de/een aantal plaatsen aan gegeven die Abraham de Haen bezocht heeft.
Klik op een van deze PDF-bestanden om zeer uitgebreid geïnformeerd te worden over die verleden tijden …
|
Ik zou zelden of nooit meer stil gestaan of gezeten hebben bij de naam Brouërius van Nidek, ware het niet dat ik een collega op m’n voormalige werk ontmoette die dezelfde achternaam droeg en draagt. Uiteraard heb ik hem bevraagd over wat uiteindelijk inderdaad bleken zijn erg-verre voorvaderen te zijn geweest. En hij vertrouwde me toe dat zijn ouders nog een origineel boek bezitten, dat gaat over die voorvaderen en –moederen. Hè … wèrkelijk ?? Ja, werkelijk !!
Het heeft een ongelofelijk lange periode geduurd, en een dito aantal voeten in de aarde gehad, om een en ander zodanig te organiseren dat ik dit boek eindelijk mocht laten in-scannen. Dat hele proces kan zomaar wel twee jaar hebben voort gesleept.
Dat in-scannen heeft inmiddels plaats gevonden en ik ben de supertrotse eigenaar van al die scans èn een, van al die scans samengesteld, flip-book. Zeer hoogwaardige scans, om toch vooral elk detail zo goed mogelijk in beeld te brengen.
Deze enkele bladzijde (▼) heeft een ingescande grootte van 40.5 MB. Deze (▼) 52.2 Mb
Hoe ik een en nader precies ga ver- en bewerken om het geschikt te maken voor een samenhangend verhaal op deze website is nog niet geheel duidelijk. Maar deze inleiding is bijna gereed.
Tot slot van deze inleiding wil ik u graag voorstellen aan de samensteller van al de gegevens (en nog veel meer) die ik hierboven heb verwoord. Zijn naam is meneer Bert Kolkman en hij heeft alles wat op deze website http://www.historischetopografie.nl/index.htm staat, samen gebracht tot een prachtig historisch verantwoord document.
Zijn dochter heeft me uitstekend geholpen met de beantwoording van een aantal prangende vragen waar ik mee zat. Weliswaar is meneer Bert Kolkman inmiddels overleden, maar postuum mijn grote dank voor zijn geweldige inzet en gemotiveerdheid, om al deze gegevens samen te brengen.
Bert Kolkman schrijft zelf over zijn werk en zichzelf:
Na een loopbaan in het bedrijfsleven ben ik in de historische topografie verstrikt geraakt. Ik heb literatuur
geraadpleegd en op talrijke plaatsen handschriften doorgenomen. Het resultaat daarvan is digitaal opgeslagen en
bewerkt. Achteraf is het beschikbare materiaal in vijf min of meer op zich zelf staande delen gerangschikt.
Eigenlijk zijn die te weinig afgerond voor publicatie, maar, zegt men mij, wat jij hebt mag niet verloren gaan.
Internet biedt uitkomst.
Door het verzamelde materiaal op een website te zetten kunnen anderen er kennis van nemen. Ze kunnen vragen stellen, ideeën aandragen, op fouten wijzen en verbeteringen voorstellen. Zo blijkt het in de praktijk ook te werken. Vragenstellers kunnen geholpen worden en uit onverwachte hoek komen soms interessante nieuwe gegevens beschikbaar. Dat maakt het boeiend om met deze site bezig te zijn.
Niet alles is eigen werk.
Anderen, deskundiger dan ik, hebben me geadviseerd of geholpen. Dat heb ik zeer gewaardeerd. Er is ook werk van anderen opgenomen, maar er is er maar één verantwoordelijk en dat ben ik. Hoewel inmiddels op leeftijd, hoop ik nog lange tijd met deze site bezig te kunnen zijn. Het zou fijn zijn als anderen me daarbij helpen of taken gaan overnemen.
